Koomesh journal
كومش
Koomesh
Medical Sciences
http://koomeshjournal.semums.ac.ir
47
journal47
16087046
10.52547/koomesh
fa
jalali
1388
10
1
gregorian
2009
12
1
11
2
online
1
fulltext
en
مطالعه فون و فعالیت ماهانه پشه خاکیها در کانون لیشمانیوز جلدی روستایی شهرستان دامغان، استان سمنان در سال 1387
Fauna and monthly activity of sand flies at zoonotic cutaneous leishmanianisis focus in Damghan district, Semnan province (2008)
عمومى
General
پژوهشي
Research
سابقه و هدف: لیشمانیوز جلدی روستایی یکی از بیماریهای شایع و مهم در جهان میباشد و در بیش از 88 کشور دنیا گزارش شده است، بهطوریکه 350 میلیون نفر در معرض خطر بیماری هستند. این بیماری در اکثر نقاط کشورجمهوری اسلامی ایران انتشار دارد و به عنوان معضل بهداشتی مطرح میباشد. پشه خاکیهای فلبوتومینه ناقل بیماری میباشد که با خونخواری از جوندگان آلوده به انگل لیشمانیا ماژور عامل بیماری را به میزبانهای دیگر انتقال میدهد.آگاهی از ترکیب گونهای و فعالیت فصلی پشه خاکیها نقش اساسی در برنامهریزی و کنترل بیماری دارد. بنابراین، تحقیق حاضر به منظور تعیین فون و فعالیت ماهانه پشه خاکیها در کانون لیشمانیوز جلدی مناطق روستایی شهرستان دامغان در سال1387 انجام شده است.
مواد و روشها: این مطالعه از نوع کاربردی میباشد که در طی سال 1387 به روش مقطعی در مناطق روستایی شهرستان دامغان انجام شده است. از ابتدای فروردین تا پایان آبانماه پشه خاکیها هر 15روز یکبار بهوسیله تلههای چسبان از اماکن داخلی و خارجی صید شد و فون و فعالیت فصلی آنها تعیین گردید.
یافتهها: در این مطالعه مجموعاً 6110 عدد پشه خاکی (2146 عدد از اماکن داخلی و 3964 عدد از اماکن خارجی) صید و تعیین گونه شدند. فعالیت پشه خاکیها در منطقه از اردیبهشت ماه شروع شده و با دو پیک فعالیت (یکی در اوایل خرداد و دیگری در اواسط شهریور) در پایان مهرماه خاتمه مییابد. در این تحقیق وجود شش گونه از جنس فلبوتوموس و دو گونه از جنس سرژانتومیا مشخص گردید. فلبوتوموس پاپاتاسی (7/46%) گونه غالب و فلبوتوموس الکساندری (03/0%) دارای کمترین وفور در منطقه بوده است.
نتیجهگیری: با توجه به اینکه فلبوتوموس پاپاتاسی بالاترین وفور را در اماکن داخلی و خارجی داشته است به نظر میرسد که این پشه خاکی ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی در منطقه میباشد. صید فلبوتوموس کوکازیکوس، فلبوتوموس منگولنسیس و فلبوتوموس انصاری در لانه جوندگان نشان میدهد احتمالاً این گونهها ناقلین عامل بیماری بین جوندگان مخزن میباشند. لذا برای تعیین ناقل قطعی مطالعاتی نظیر تشریح پشه خاکیها و آزمایشهای مولکولی ضروری میباشد. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری لیشمانیوز جلدی روستایی مبارزه با جوندگان مخزن، بهسازی محیط و همچنین حفاظت شخصی و استفاده از مواد دافع حشرات، پشهبندها و توریهای آغشته به سم پیشنهاد میگردد.
Introduction: Zoonotic cutaneous leishmanianisis is one of most important health problem in the world and the disease has been reported from more than 88 countries with 350 million people at the risk of it .The disease has been widespread in several parts of islamic republic of Iran. Sand flies (phlebotominae) are the vectors of the disease that transmit of parasites from the infected rodents to human. Knowledge on ecology of Sand flies can help us to design of disease control program. Determine of fauna and monthlyonthly activity of Sand flies was the main objects of this study.
Material and Methods: This survey was performed as an experimental and practical study. It was carried out in Damghan district of Semnan province during 2008. Sand flies were collected from indoors and outdoors using sticky traps twice in month from early April to late November.
Results: Totally 6110 sand flies (6 species of Phlebotomus and 2 species of Sergentomyia) were collected and identified from indoors (2146) and outdoors (3964). Activity of sand flies were started in April and ended in October with two peaks in May and September. The dominant species were Phlebotomus papatasi.
Conclusion: High density of Phlebotomus papatasi as the dominant specimen indicates that, this species can be the main vector of disease. Collection of P. caucasicus, P.mongolensis and P. ansarii from rodent burrow show that they can play as the secondary role to transmitting of disease among rodent reservoirs. Dissection of sand flies for finding of parasites and following of them by molecular methods is necessary to confirmation of proven vector(s). Control of rodents, environmental sanitary as well as personal protections and insecticide impregnated bed nets was suggested to prevention of disease.
لیشمانیوز جلدی روستایی, فون پشه خاکی, فعالیت ماهانه, دامغان, ایران
Zoonotic cutaneous leishmanianisis, Fauna, Monthly activity, Sand fly, Iran
107
112
http://koomeshjournal.semums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-83-6&slc_lang=en&sid=1
Sadegh
محمدیازنی
صادق
محمدیازنی
4700319475328460017404
4700319475328460017404
No
Yavar
راثی
یاور
راثی
y_rassi@yahoo.com
4700319475328460017405
4700319475328460017405
Yes
Mohamad Ali
عبایی
محمدرضا
عبایی
4700319475328460017406
4700319475328460017406
No
Mohamad Reza
عشاقی
محمدعلی
عشاقی
4700319475328460017407
4700319475328460017407
No
Mehdi
یعقوبیارشادی
محمدرضا
یعقوبیارشادی
4700319475328460017408
4700319475328460017408
No
Mohamad Reza
محبعلی
مهدی
محبعلی
4700319475328460017409
4700319475328460017409
No