سابقه و هدف: این پژوهش به منظور بررسی میزان اثر بخشی درمان با آمیتریپتیلین در مقایسه با پلاسبو در کنترل درد ناشی از ترک مواد افیونی انجام شده است.
مواد و روشها: در یک مطالعه دوسوکور 44 بیمار سرپایی با تشخیص وابستگی به مواد افیونی [طبق ملاکهای DSM-IV-TR (Diagnostic and statistical manual of mental disorders-Third revision)] و داوطلب سمزدایی، بهطور تصادفی در دو گروه آمیتریپتیلین (n=22) و پلاسبو (n=22) قرار گرفتند. طی یک دوره سه روزه ثابتسازی، متادون جایگزین تریاک شد. از زمان شروع مطالعه تا روز دهم از مقدار متادون بهتدریج کاسته شد تا به صفر رسید و همچنین آمیتریپتیلین یا پلاسبو به بیماران داده شد. آمیتریپتیلین بهصورت قرصهای 25 میلیگرمی تجویز و قرصهای پلاسبو که از هر نظر شبیه آمیتریپتیلین بود نیز تهیه شد. بیماران گروه آمیتریپتیلین در هفته اول هر شب یک قرص 25 میلیگرمی آمیتریپتیلین و بیماران گروه پلاسبو یک قرص پلاسبو دریافت میکردند. از هفته دوم به بعد برای بیماران گروه آمیتریپتیلین، قرص آمیتریپتیلین 25 میلیگرم دو بار در روز و بیماران گروه پلاسبو نیز قرص پلاسبو دو بار در روز تجویز شد. پس از پنج روز پاکسازی، سمزدایی سریع با استفاده از نالوکسان انجام شد. شدت علائم ترک مواد افیونی و درد ناشی از آن به ترتیب با استفاده از SOWS (Short opioid withdrawal scale) و MPQ (McGill pain questionnaire) در روزهای 7، 15، 17و 25 سنجش شد.
یافتهها: تفاوت معنیداری بین اثربخشی آمیتریپتیلین در مقایسه با پلاسبو در کنترل درد ناشی از ترک مواد افیونی وجود داشت (018/0p=). تفاوت معنیداری بین 2 گروه از نظر نشانههای فیزیکی و نشانگان ترک دیده نشد، اما تفاوت معنیداری بین گروه آمیتریپتیلین و پلاسبو در بعد روانی مقیاس SOWS وجود داشت (p=0.05 و p=0.038).
نتیجهگیری: آمیتریپتیلین میتواند به عنوان داروی کمکی در کنترل علایم ترک مواد افیونی بهکار رود.