سابقه و هدف: بررسی وضعیت تغذیه در دوران نوجوانی بهدلیل وسعت تغییرات فیزیکی و رفتاری در این دوران، از اهمیت بهسزایی برخوردار است. سوءتغذیه اعم از چاقی، لاغری، اضافه وزن و کوتاه قدی تغذیهای در دوران نوجوانی در تعیین شاخصهای مرگ و میر و نوع بیماری در دوران بزرگسالی مؤثر است. بسیاری از مطالعات عواملی مثل فعالیت بدنی را به علت سوخت انرژی اضافی دریافتی و ایجاد عادات غذایی مناسب با وضع تغذیه مرتبط دانستهاند؛ همچنین در بسیاری از بررسیها به اهمیت و نقش نگرشهای تغذیهای بر روی رفتارها و عملکردهای تغذیهای اشاره شده است. از آنجاییکه اطلاعات کافی در زمینه وضع تغذیه نوجوانان دبیرستانی شهر سمنان در دسترس نبود، لذا این مطالعه با هدف تعیین وضع تغذیه و ارتباط بین فعالیت بدنی و نگرش تغذیهای با صدک نمایه توده بدن (BMI = Body Mass Index) در دختران دبیرستانی شهر سمنان انجام شد.
مواد و روشها: در یک مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی، پس از نمونهگیری تصادفی دو مرحلهای، تعداد 256 دختر دانشآموز 14 تا 18 ساله از هشت دبیرستان دولتی شهر سمنان مورد بررسی قرار گرفتند. اندازهگیری قد، وزن و محاسبه BMI با استفاده از پرسشنامه تنسنجی تعیین شد. وضع تغذیه دختران دبیرستانی بهوسیله نمایههای BMI برای سن، وزن برای سن و قد برای سن بر اساس مرجع CDC2000 به صورت کمتر از صدک 5 بهعنوان کموزن یا کوتاه قدتغذیهای، بین صدک 5 و 85 دارای وضعیت طبیعی، بین صدک 85 و 95 دارای اضافه وزن یا بلند قد و بیشتر و مساوی صدک 95 بهعنوان چاق تعریف شد. فعالیت بدنی و نگرش تغذیهای نوجوانان با استفاده از پرسشنامه فعالیت بدنی Beack و همکاران و پرسشنامه نگرش تغذیهای تنظیم شده بر اساس روش Likert، تعیین شد و دادهها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: در این بررسی درصد بالایی از دختران دبیرستانی شهر سمنان به ترتیب 6/8% و 9% دچار کموزنی (Wasting) و کوتاه قدی تغذیهای (Stunting) بودند (مورد انتظار 5%). میزان اضافه وزنی بر اساس نمایه BMI برای سن در دختران مورد بررسی 7/11% بود (مورد انتظار10%). همچنین نتایج نشان داد که بین میانگین امتیاز فعالیت بدنی و نگرش تغذیهای در گروههای کموزن، طبیعی، اضافه وزن و چاق تفاوت معنیدار وجود داشت 0.0001)>.(P
نتیجهگیری: وضع تغذیه دختران نوجوان دبیرستانی سمنانی از نظر میزان اضافه وزنی، بهخصوص کم وزنی و کوتاه قدی تغذیهای در مقایسه با سایر نقاط کشور بالا بوده، که کنترل و انجام اقدامات پیشگیری کننده مانند تدوین برنامههای آموزشی جهت بالا بردن نگرش تغذیهای نوجوانان و تشویق به انجام فعالیتهای بدنی در ارتقاء سطح سلامت تغذیهای میتواند مؤثر باشد.
Doost-Mohammadian A, Keshavarz A, Dorosty A, Mahmoodi M, Sadrzadeh H. Survey of the nutritional status and relationship between physical activity and nutritional attitude with index of BMI-for-age in Semnan girl secondary school, winter and spring, 2004. koomesh. 2005; 6 (3) :187-194 URL: http://koomeshjournal.semums.ac.ir/article-1-138-fa.html
دوستمحمدیان اعظم، کشاورز سید علی، درستی احمدرضا، محمودی محمود، صدرزاده هاله. بررسی وضع تغذیه و ارتباط بین فعالیت بدنی و نگرش تغذیهای با نمایه توده بدن برای سن در دختران دبیرستانی 18-14 ساله شهر سمنان (83-1382). كومش. 1384; 6 (3) :187-194